| احکام قرض | ربا | ||
|
فروختن چك مدت دار: سؤال 711 : شخصى چك مدت دار را براى فروش مى آورد و خريدار آن را به مبلغى كمتر از آنچه در چك نوشته شده مى خرد ، آيا اين كار شرعاً جايز است ؟ جواب : اگر چك مذكور واقعاً در مقابل طلب حقيقى در دست آورنده و فروشنده باشد ، فروش چنين چك مدت دارى در مقابل طلب به كمتر از مبلغ متن چك به پول نقد مانعى ندارد و الاّ جايز نيست . تصرف طلبكار در مال بدهكار: سؤال 712 : در عقد اجاره و توافق طرفين ( موجر و مستأجر ) در همان ابتداء عقد ، مبلغى وجه نقد تحت عنوان سرقفلى از طرف مستأجر به موجر پرداخت مى شود و طرفين شرط مى كنند كه مستأجر در عين مستأجره كار و كسب كند و موجر حق اخراج او را نداشته باشد و نيز مستأجر مبلغى را ماهيانه يا ساليانه پرداخت كند ، حال اگر مستأجر مقروض شد و طلبكار شخص ثالثى غير از موجر باشد آيا طلبكار مى تواند بدون رضايت موجر يا مستأجر براى نقد كردن حق خود از حق سرقفلى به نفع خود استفاده كند يا بهر شكلى آن را به مالكيت تصرف خود درآورد ؟ جواب : طلبكار بدون رضايت مديون نمى تواند از سرقفلى و يا در عين مستأجره تصرف كند ، گرچه دين او حال باشد و مديون امتناع كند ، بلكه بايد به حاكم شرع مراجعه نمايد . تأخير زياد در پرداخت دين: سؤال 713 : شخصى مقروض بوده بعد از 20 سال اگر بخواهد قرض خود را بپردازد آيا عين پول قرض گرفته شده را بايد اداء كند يا معادل و هم ارزش اين پول در بيست سال پيش را بايد امروز بپردازد ؟ زيرا پول در 20 سال قبل معادل يك ماشين سوارى بود و اكنون تنزل بسيار كرده است ؟ جواب : اقوى آن است كه همان مبلغ پولى را كه قرض كرده ادا كند و احوط آن است كه مصالحه نمايند . سؤال 714 : اگر مقروض در اداى دين در مدت 20 سال كوتاهى كرده باشد ، با توجه به بى ارزش شدن پول تكليف طلبكار چيست ؟ جواب : در صورتى كه طلبكار مطالب بوده و بدهكار مى توانسته ادا كند و كوتاهى كرده و متعمداً نداده و سبب شده كه طلبكار متضرر شود ، بايد بدهكار تدارك ضرر را بنمايد و طلبكار را راضى نمايد حسب المظنون و مصالحه نمايند على الاحوط . ورشكستگى: سؤال 715 : ما دو نفريم كه ورشكست شده ايم و تمام اموال منقول و غير منقول خود را از قبيل مغازه و اجناس و اثاثيه و منزل و چيزهاى ديگر طى دادخواستى تحويل دادگسترى داده ايم تا به طور عادلانه بين طلب كاران تقسيم شود ،با توجه به اين كه هيچ گونه بودجه ديگرى نداريم آيا مديون طلبكاران هستيم ؟ و آيا طلبكاران مى توانند از نظر شرعى ادعا نمايند ؟ جواب : چنانچه موقع تحويل اموال ، طلبكارها بقيه طلبشان را بخشيده باشند ، ديگر حق ادعا ندارند و الاّ طلبكار هستند ، به اين معنى كه شما بدهكار هستيد ولى حق مطالبه را تا وقتى كه نداريد ، ندارند . مفقود شدن طلبكار: سؤال 716 : مبلغ يكصد هزار تومان به يك نفر يهودى مقروض هستم و تقريباً چند سال است كه مرد يهودى مفقود الاثر است و نمى دانم مرده است يا زنده مى باشد تكليف من چيست ؟ آيا مى شود اين مبلغ را براى ساختن حسينيه صرف كرد ؟ جواب : اگر به اندازه كافى فحص كرده ايد و در نتيجه از پيدا شدن خود او يا ورثه او جداً مأيوس شده ايد در اين صورت پول مذكور حكم مجهول المالك را دارد فلذا مى توانيد آن را به قصد صاحبش به فقير بدهيد و بعد فقير آن را براى ساختمان حسينيه و امثال آن مصرف نمايد ، يا خودش مستقلاً يا به وسيله شما .
موارد جواز اخذ ربا: سؤال 717 : در مورد مسئله شماره 2087 توضيح المسائل در باب معاملات حرام عنوان فرموده ايد در چند مورد ربا گرفتن اشكال ندارد . لطف كرده بيشتر توضيح دهيد ؟ چرا كه اگر اصل ربا حرام و مسئله در باب معاملات حرام ذكر شده باشد ، چطور مى شود در مواردى حلال باشد ؟ جواب : جعل احكام و حكمت آن در دست شارع مقدس اسلام است و عقول بشر آن را درك نمى كند غالباً و با اين كه ربا از معصيت هاى كبيره شمرده شده است مع ذلك چند مورد از حكم ربا استثناء شده است ، مثل ربا بين زوج و زوجه وبين پدر و فرزند و امثال آن ، كه در مسئله 2087 بيان شده است . ربا بين پدر و فرزند: سؤال 718 : مبلغ پانصد هزار تومان به پسرم كه داراى عيال و فرزند مى باشد به عنوان قرض الحسنه داده ام كه خانه رهن كند و در عوض ايشان مبلغ ده هزار تومان به عنوان كمك خرج به اينجانب مى دهد آيا از نظر شرعى اشكال دارد ؟ جواب : شرعاً بين پدر و فرزند ربا نيست ، فلذا مبلغ ده هزار تومان كه در هر ماه از پسرتان در مقابل پانصد هزارتومان قرض الحسنه مى گيريد جايز است . راه تخلص از ربا: سؤال 719 : راه تخلص از ربا چيست ؟ جواب :
براى خلاصى از مشكل قرض ربوى مى تواند جنس را نقداً بفروشد و بدون اين كه شرط
كند نسيه از طرف به مقدار بيشترى بخرد ،
مثلاً كتاب را صد تومان نقد بفروشد و بدون اين كه شرط كند خريدار به او بار ديگر
بفروشد به صد و ده تومان ،
در نتيجه صد تومان گرفته و صد وده تومان مقروض شده ولى بايد براى اين كه در گناه
دادن يا گرفتن ربا نيافتند واقعاً قصد خريد سرپيچى از دادن بهره: سؤال 720 : كسى كه پول قرض كرده و صاحب پول شرط گرفتن بهره كرده باشد آيا بعد از اين كه پول را گرفت مى تواند پول بهره را ندهد و از آن سرپيچى كند ؟ جواب : اگر يقين كند كه بهره به صورت ربا و غير شرعى بوده مى تواند ندهد ، اما اگر بهره تحت عنوان مضاربه و امثال آن از عقود شرعيه صحيحه باشد ، جايز نيست ندهد . لازم به ذكر است كه : ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و كسى كه قرض ربايى گرفته ، مالك آن پول نمى شود و نمى تواند در آن تصرف كند ، ولى چنانچه طورى باشد كه اگر قرارداد ربا را هم نگذاشته بودند صاحب پول راضى بود كه گيرنده قرض در آن پول تصرف كند دراين حال گيرنده مى تواند در آن تصرف كند . ( توضيح المسائل مسئله 2291 ) .
|
|||
